معمولا در افراد زیادی از هفته ی 36 به بعد مادر دچار درد های زایمان می شود که این درد ها تا 4 هفته ادامه دارند. معمولا در اواخر بارداری درد ها یکهو به سراغ مادر می آیند و تا زمان انجام زایمان این درد ها چند بار تکرار می شوند که بسیاری از آن ها معمولا کاذب می باشند. این درد ها به منظور آماده شدن فرد برای زایمان بوده و باعث باز شدن دهانه رحم می شوند. همچنین هورمون هایی که باعث ریلکس شدن بدن هستند در این درد ها آزاد شده و باعث می شوند استخوان های لگن باز شوند تا فرد زایمان راحتی داشته باشد.
همچنین منقبض شدن رحم یکی دیگر از عواملی است که باعث پایین آمدن جنین می شود و جنین را به سمت دهانه واژن هل می دهد. در نتیجه مادر به مرور زمان برای زایمان آماده خواهد شد.
از شروع دردهای واقعی زایمان تا باز شدن دهانه رحم
برای شناخت درد زایمان و تشخیص کاذب بودن آن این نکته بسیار اهمیت دارد که بدانیم درد های اصلی زایمان دوره ای نبوده و پراکنده اتفاق نمی افتند. این درد ها به طور منظم در هر 30 الی 120 دقیقه اتفاق می افتند و شدت آن کم و زیاد می شود.
این پروسه باز شدن دهانه رحم و لیگامان ها ممکن است در افراد مدت زمان های مختلفی داشته باشد و برای برخی دو ساعت باشد یا برای برخی دیگر چند روز که پس از گذشت آن دهانه رحم باز شده و نهایتا فرد به مرحله فعال زایمان برسد. این عملیات باز شدن دهانه رحم و آمادگی زایمان را مادر در خانه می گذراند و نباید اجازه دهد این درد ها سبب ترس و یا اضطراب در وی شوند.
اینگونه درد ها تا زمانی که فرد احساس حرکت جنین یا پاره شدن کیسه آب و خونریزی را ندارد خطرناک نمی باشد اما در روز های آخر و نزدیکشدن به زمانزایمان لازم است مادر همواره با متخصص زنان خود در ارتباط بوده و علائم را شرح دهد تا پزشک بهترین زمان مراجعه را به وی اطلاع دهد. این درد ها نیاز به ترس و بستری شدن ندارند و بهتر است مادر آرامش خود را حفظ کند.
چه زمانی مادر باید بستری شود؟
درد های دوران بارداری سبب می شوند که با هر بار درد دهانه رحم چند سانتی متر باز شود. زمانی که پزشک با معاینه متوجه شود که دهانه رحم بیش از اندازه باز شده است، یا خونریزی یا علائم پاره شدن کیسه آب در مادر وجود داشته باشد پزشک دستور بستری شدن مادر را می دهد. پس از آن با انجام مراقبت های لازم زایمان در روز مناسب انجام خواهد شد.
بلادی شو یا ترشحات دوران بارداری
یکی از نشانه های زمان مناسب زایمان خروج ترشحات لزخ یا خونابه شکل از درون واژن است. با مشاهده ی ترشح و خروج آن نباید ترسید زیرا این ترشح مایعی است که میان واژن و رحم بوده و از ورود جنین به واژن پیشگیری کرده است؛ حال با باز شدن دهانه رحم این مایع پایین آمده و خارج شده است و جنین به دنبال راهی برای بیرون آمدن است. بنابراین خروج این ترشحات را می توان به نوعی یک هشدار برای زایمان و ورود به زمان فعال زایمان دانست.
مراحل زایمان طبیعی
زمانی که مادر با علائم زایمان روبرو می شود و نشانه های آن در مادر پدیدار می شود پزشک با انجام معاینات و بررسی میزان باز شدن دهانه ی رحم زمان مناسب بستری شدن و زایمان را اعلام می کند. درد های زایمان به طور افزایشی بوده و گاهی ممکن است به دلایل مختلف این درد زیاد باشد و پزشک قرار گیری در آب گرم یا تزریق بی حسی را به مادر تجویز نماید. این کار حتما با مشورت پزشک باید انجام شود و باعث می شود مادر آرام تر و بدون ترس زایمان انجام دهد.
گاهی ممکن است میزان درد زیاد بوده و دهانه رحم باز نشده باشد که در این شرایط پزشک آمپول فشار به مادر تزریق می کند که باعث می شود درد زایمان زیاد شود و نتیجه ی آن باز شدن دهانه رحم باشد. این کار روند زایمان را تسریع کرده و فرد زود تر زایمان می کند.
هنگامی که مادر وارد فاز فعال زایمان می شود پزشک هر 15 دقیقه ضربان قلب نوزاد را چک می کند و تمام احتمالات مانند پیچ خوردن بند ناف به دور جنین، افت فشار و ضربان قلب جنین که در اثر درد زایمان اتفاق میافتد یا مدفوع کردن پزشک مورد بررسی قرار می گیرد. این اختلالات از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باید مادر حتما تحت نظر و مراقبت پزشک باشد.
معمولا زایمان طبیعی بر اساس عوامل مختلفی مانند سایز جنین، نوع لگن، باز شدن رحم و … مدت زمان های مختلفی به طول می انجامد که میانگین آن را می توان 6 ساعت در نظر گرفت. گاهی ممکن است کیسه آب زود پاره شود و هنوز دهانه رحم به میزان مناسب باز نشده باشد که این عامل سبب می شود مادر دچار ترس شود اما در صورتی که شما تحت مراقبت باشید مدت زمان بستری طولانی شده و مشکلی برای مادر و کودک پیش نخواهد آمد.
آخرین مرحله زمانی است که دهانه رحم کاملا باز شده و حدود 10 سانتی متر باز می شود که این موضوع سبب می شود جنین از رحم خارج شده و وارد واژن شود که در واقع به این فاز مرحله فعال زایمان می گویند. در این مرحله فشار های مادر و انقباضات رحم سبب خروج جنین از واژن می شود. در این مرحله پزشک برای مادر پوزیشن خاصی را در نظر می گیرد و از او می خواهد فشار های وقفه ای وارد کند تا جنین خارج شود.
هنگامی که زایمان انجام می شود لازم است مادر به حرف های پزشک خود گوش داده و در نهایت آرامش کار هایی که به او گفته می شود را انجام دهد. در این مرحله پزشک مادر را حمایت کرده و به او انرژی می دهد. گاهی در شرایط زایمان های سخت پزشک از فورسپس و وکیوم استفاده می کند که این موارد بهتر است استفاده نشوند و معمولا هم فقط در موارد اورژانسی استفاده می شوند. این ابزار ها سبب می شوند با فشاری نوزاد خارج گردد اما ممکن است همین کار به جنین آسیب وارد کند.
در مرحله پایانی که جنین از واژن خارج می شود ابتدا سر جنین و سپس شانه ها و کل بدن از واژن مادر خارج می شوند. گاهی ممکن است بر اثر عوامل مختلفی پزشک هنگام خروج جنین مجبور شود در پرینه برشی بزند تا بتواند راحت تر جنین را خارج نماید که این حالت معمولا اتفاق می افتد و پس از آن برای رفع باز شدن واژن عمل رفع گشادی واژن یا پرینوپلاستی انجام می شود. در نهایت هم جنین خارج شده و بند ناف و جفت نیز از مادر جدا می شوند.
کلام آخر
برای انجام زایمان طبیعی لازم است پزشک به بهترین متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده زیرا آرامش مادر و تجربه پزشک نقش اساسی در موفق بودن زایمان و سلامت کودک و مادر دارد.
