یکی از بیماری هایی که امروزه میان بانوان شایع شده است، بیماری آندومتریوز بوده که برای خانم ها ناباروری ایجاد می‌کند. آندومتریوز در محدوده ای خارج از حفره داخلی رحم ایجاد شده و عوارض بسیار ناخوشایندی برای خانم ها به همراه دارد. در این مقاله سعی داریم تا با استفاده از مقالات علمی به بررسی بیماری آندومتریوز، علائم و علت ابتلا به این بیماری بپردازیم. همچنین راهکارهای درمان بیماری آندومتریوز را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
آندومتریوز چیست ؟
یکی از بیماری های شایع در زنان، بیماری آندومتریوز می باشد. به طور معمول در هر دوره قاعدگی کل آندومتر(بافت داخلی رحم) فرو می ریزد و خونریزی می کند. در آندومتریوز، بافت آندومتر در جایی غیر از حفره داخلی رحم مانند روده یا بافت لگن و بافت های تخمدان رشد می کند و هیچ راهی برای خروج از بدن ندارد. این اتفاق در مواردی باعث ناباروری می شود. میانگین سنی که به این بیماری مبتلا می شوند، بین 25 تا 40 سالگی می باشد. رشد این بافت ها درلگن باعث التهاب، خونریزی وچسبندگی داخل لگن شده و هم چنین کیست هایی را داخل تخمدان به طور مکرر به وجود می آورد که باید فورا به دکتر زنان خوب مراجعه کرد.
علائم بیماری آندومتریوز
- اسهال
- یبوست
- حالت تهوع
- پریودهای طولانی
- درد در هنگام دفع مدفوع
- وجود خون در مدفوع یا ادرار
- داشتن عادت ماهیانه دردناک
- ناراحتی ناشی از حرکات روده
- ناباروری
- خستگی مفرط
- درد شدید شکمی
- خونریزی شدید قاعدگی
- خونریزی بین دو قاعدگی
- درد در هنگام مقاربت جنسی
- گرفتگی عضلات در نزدیکی قاعدگی
- درد لگن قبل ازعادت ماهیانه تا چند روز بعد از آن
- درد در هنگام دفع ادرار( در دوران قاعدگی این درد شدیدتر است)
عوامل تاثیرگذار در بیماری آندومتریوز
- شروع زود هنگام بلوغ
- مصرف الکل و کافئین و مواد مخدر
- بیماری های خود ایمنی
- باردار نشدن
- سن بین 30 تا 40 سال
- خونریزی زیاد در عادت ماهانه بیش از هفت روز
- داشتن آلرژی
- ابتلا یکی از افراد خانواده به بیماری آندومتریوز
- وزن پایین
- یائسگی دیرهنگام
- سیکل های قاعدگی کوتاه
- وجود مشکلاتی در رحم به صورت مادرزادی
- انجام ندادن فعالیت های ورزشی
- ابتلا به بیماری های سرطان تخمدان و سرطان سینه
علت ابتلا به بیماری آندومتریوز
اختلال در سیستم ایمنی بدن: در صورت وجود ضعف در سیستم ایمنی بدن، بدن بافت آندومتر را که در خارج از رحم رشد می کند، تشخیص نمی دهد، و توانایی از بین بردن آن را نخواهد داشت.
ایجاد زخم: در جراحی هایی مانند سزارین که زخم هایی ایجاد میشود، سلول های آندومتر می توانند، خود را به محل جراحی برسانند.
رشد سلول های جنینی: سلول های آندومتریوز حفره های لگن و شکم را پوشانده، و تبدیل به بافت آندومتر میشود.
انتقال سلول های آندومتر: سلول های آندومتر توسط رگ های خونی و مایع تشکیل شده از لنف به قسمت های دیگر بدن انتقال می یابند.
قاعدگی عقب گرد: خون قاعدگی در هنگام دفع از دهانه رحم، از طریق لوله ها مجدد وارد محفظه شکم و یا لگن می شوند. و از تخمدان، سفاق و لوله رحمی تغذیه کرده و زنده می مانند. و خونریزی در طول این مدت اتفاق می افتد.
عوارض بیماری آندومتریوز
- نازایی
- التهاب درون لگن
- مشکلات روده ای و مثانه ای
- چسبندگی احشای لگنی
- کیست تخمدان
- مشکلات ادراری و دفع مدفوع
- افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان
مراحل تشخیص بیماری آندومتریوز
ابتدا پزشک زنان علائم عادت ماهیانه و سوابق پزشکی بیمار را مورد بررسی قرار می دهد. سپس معاینات لگنی را انجام خواهد داد. و برای یافتن علائم کیست تخمدان سونوگرافی، ام آرآی یا سی تی اسکن انجام خواهد شد تا تصاویری از داخل شکم به دست آید. در صورت نیاز پزشک آزمایش خون را نیز برای اندازه گیری CA125 تجویز می کند. روش قطعی برای تشخیص بیماری آندومتریوز جراحی لاپاراسکوپی می باشد. لاپاراسکوپی تحت بیهوشی انجام میگیرد. در این روش با ایجاد برشی کوچک بر روی شکم، لوله های نازکی که دارای دوربین های کوچکی هستند، داخل شکم بیمار شده و در صورت مشاهده ضایعاتی بر روی لگن، لوله ها، تخمدان ها و سایر قسمت ها از آن ناحیه نمونه برداری خواهد شد. و با توجه به نتیجه نمونه برداری اقدامات درمانی آغاز می شود.
راه های درمان بیماری آندومتریوز
در صورت مشاهده هر کدام از علائم ذکر شده، به پزشک زنان مراجعه کرده تا به سرعت درمان بیماری آغاز شود. پزشک متخصص از راه های درمانی متفاوتی استفاد می کند. این راه ها عبارتند از:
دارو درمانی
برای تسکین درد، داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن و یا مسکن های قوی تر و موضعی مانند شیاف ها توسط پزشک تجویز می شود. درمان دارویی در بیماران نابارور با افراد دیگر متفاوت می باشد.
هورمون درمانی
این روش با هدف تخمک گذاری برای هر مدت ممکن انجام می شود. با افزایش یا کاهش ترشح هورمون های زنانه، ضخامت آندومتر بیشتر شده و با خونریزی ریزش پیدا می کند. از قرص های ضد بارداری، داروهای پروژسترونی، هورمون های آزادکننده گونادوتروپین و … برای هورمون درمانی استفاده می شود.
جراحی آندومتریوز
برای آن دسته از خانم هایی که به درمان های دارویی پاسخ نداده، کیست های عود کننده ای دارند و دارای چسبندگی های شدید داخل رحمی هستند، از جراحی استفاده خواهد شد. این روش چه به صورت جراحی شکمی و چه از راه لاپاراسکوپی با برداشتن یا تخریب ضایعات انجام می شود. با استفاده از این روش چسبندگی های داخل رحم از بین رفته و تا حدودی باعث کاهش علائمی مانند درد شدید لگنی خواهد شد. در صورتی که با برداشتن بافت آندومتریوز رحم و تخمدان ها سالم باقی بمانند، می توان بارداری را تجربه کرد.
روش های کمک باروری
از آنجا که حاملگی اغلب موجب بهبود موقتی علائم می شود، با استفاده از لقاح آزمایشگاهی و روش های درمان ناباروری برای باردار شدن، نسبت به درمان آندومتریوز اقدام می شود.
هیستروکتومی
در صورت درمان نشدن بیماری در مواردی شدیدتر با استفاده از جراحی، از روش هیستروکتومی استفاده می شود. در این روش پزشک متخصص اقدام به خارج کردن رحم و تخمدان خواهد کرد. بعد از هیسترکتومی بارداری ممکن نیست.
