آمنیوسنتز یک آزمایش تشخیصی است که در دوران جنینی به منظور بررسی برخی بیماری‌های ژنتیکی و به خانم‌هایی که احتمال اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی در نوزاد آن ها بیشتر است پیشنهاد می‌شود. این آزمایش معمولاً پس از پایان هفته‌ی پانزدهم بارداری انجام می‌شود.
چه افرادی باید آزمایش آمنیوسنتز را انجام دهند؟
- سن بالای ۳۷ سال در زمان بارداری
- در صورتی که در نتیجه‌ی غربالگری مورد مشکوکی مشاهده شود.
- سابقه به دنیا آوردن فرزندی با مشکلات کروموزومی و ژنتیکی
- ناقل بودن پدر یا مادر به یک بیماری ژنتیکی خاص
در صورت لزوم انجام این آزمایش یک گزینه‌ی پیشنهادی از طرف دکتر زنان می‌باشد و در نهایت پدر و مادر در کنار یکدیگر باید تصمیم بگیرند که آیا تمایلی به انجام این آزمایش دارند یا خیر. در صورتی که انجام این آزمایش را انتخاب کردید باید برای عواقب نتیجه‌ی آن خود را آماده نمائید.
روش انجام آمنیوسنتز
این آزمایش در بیمارستان یا در یک مرکز سونوگرافی مجهز و توسط پزشک متخصص زنان یا متخصص سونوگرافی انجام می‌شود. پیش از شروع آزمایش یک پماد بی‌حس کننده‌ی موضعی روی قسمتی از پوست شکم شما اعمال می‌شود تا در هنگام ورود سوزن نمونه برداری هیچ گونه دردی را حس نکنید، در تمام مراحل انجام آزمایش بیدار و هوشیار خواهید بود و در صورت بروز هرگونه ناراحتی می‌توانید به پزشک خود اطلاع دهید.
در این روش یک سوزن بسیار نازک از طریق شکم به رحم وارد می‌شود و نمونه‌ی کوچکی از مایع آمنتیوتیک که اطراف جنین را پوشانده است جمع آوری می‌نماید. جهت جلوگیری از هرگونه تماس سوزن نمونه برداری به جنین از دستگاه سونوگرافی جهت هدایت سوزن در هنگام ورود و مراحل نمونه برداری استفاده می‌شود. زمان انجام این آزمایش حدود چند دقیقه می‌باشد.
قبل از انجام آزمایش نیاز به آمادگی خاصی وجود ندارد و هر زمان که پزشک پیشنهاد نماید، می‌توانید جهت انجام آزمایش مراجعه نمائید.
عوارض بعد از آمنیوسنتز
اغلب خانم‌هایی که این آزمایش را انجام می‌دهند در هنگام انجام آزمایش و چند ساعت پس از آن مقداری درد و گرفتگی مانند دردهای جزئی هنگام دوره‌ی قاعدگی را تجربه می‌نمایند که به سرعت برطرف خواهد شد.
پس از اتمام آزمایش بهتر حدود نیم ساعت در اتاق استراحت باقی بمانید و پس از اینکه کاملاً احساس بهبودی داشتید به منزل بازگردید.
در صورتی که میزان درد باعث ناراحتی شما شدید بود می‌توانید از استامینوفن که دارویی بی ضرر در هنگام بارداری است استفاده نمائید.
اگر در طی ۲ هفته‌ی اول پس از آزمایش خونریزی واژینال، درد شدید در ناحیه شکم، تب بالا یا ترشحات غیرطبیعی واژن داشتید باید سریعاً به اورژانس مراجعه نمائید.
زمان آماده شدن نتایج آمنیوسنتز
نمونه‌ی آمنیون تهیه شده به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده می‌شد، معمولاً تعدادی از سلول‌های جنین در مایع آمنیونتیک اطراف جنین وجود دارد، این سلول‌ها استخراج شده و تحت بررسی‌های ژنتیکی قرار می‌گیرند، با توجه به تجهیزات آزمایشگاه ممکن است بین ۲ روز تا ۲ هفته زمان لازم باشد تا نتایج آماده شود.
احتمال سقط جنین پس از آمنیوسنتز
یکی از نگرانی‌های زوجین، احتمال سقط جنین پس از انجام آزمایش آمنیوسنتز می‌باشد اما بر اساس آمار در تمام بارداری‌های احتمال سقط جنین وجود دارد و آزمایش آمنیوسنتز تنها مقدار اندکی این احتمال را افزایش می‌دهد. در واقع خطر سقط جنین پس از آمنیوسنتز کمتر از ۱ مورد در هر ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ بارداری می‌باشد. بنابراین اگر پزشک به شما پیشنهاد انجام این آزمایش را داده است باید بدانید مزایای انجام این آزمایش از احتمال سقط اندکی که ممکن است وجود داشته باشد بسیار بیشتر است و بدون نگرانی می‌توانید آن را انجام دهید.
بررسی نتایج آزمایش آمنیوسنتز
پس از آماده شده نتایج شما به یک متخصص ژنتیک ارجاع داده می‌شوید، در صورتی که نتایج آزمایش منفی باشد، هیچ گونه اقدام خاصی لازم نیست و شما می‌توانید ادامه‌ی مراحل بارداری را با خیالی آسوده طی نمائید.
اما در صورتی که نتایج مثبت باشد، پزشک در مورد بیماری و یا ناهنجاری که جنین شما با آن روبرو است توضیحات کامل و مفصلی را برای شما ارائه خواهد کرد. برخی اوقات میزان ناهنجاری‌های جنین به حدی زیاد است که احتمال تولد نوزاد زنده بسیار اندک است و در این مرحله پزشک به شما مدارک مورد نیاز را ارائه خواهد نمود تا برای سقط جنین اقدام اقدام نمائید.
در مورد بعضی بیماری‌ها می‌توان با انجام اقداماتی در طول بارداری یا بلافاصله پس از تولد از ایجاد مشکلات شدید جلوگیری نمود، اما با توجه به اینکه اکثر بیماری های ژنتیکی برای همیشه با فرد باقی خواهند ماند در این مورد تصمیم برای نگه داشتن جنین یا سقط آن بر عهده‌ی پدر و مادر خواهد بود. در صورت لزوم می‌توانید از مشاوره‌های تخصصی بهره‌مند شوید.
به طور کلی لازم است بدانید که به جز بیماری‌ها و ناهنجاری‌های شدید در سایر موارد شما باید تصمیم بگیرید که آیا تمایلی به بزرگ کردن فرزندی با اختلالات ژنتیکی را دارید با خیر بنابراین لازم است با در نظر گرفتن تمام جوانب بهترین تصمیم را برای خانواده‌ی خود و جنین در حال رشد داشته باشید.
