سلامت بانوان از مسائل بسیار مهمی است که نمیتوان آن را ندیده گرفت.اغلب بیماری های زنان مانند بیماری های واژن، کیست تخمدان، فیبروز های رحمی، آبسه ی کیست بارتولن و…با وجود ساده بودن میتوانند دردسر زا شده و باعث بروز مشکلات جدی در خانم ها شوند. به همین دلیل تشخیص به موقع و درمان تحت نظارت پزشک از مهم ترین مسائل زنان می باشد .در این مقاله به بررسی کامل مشکل آبسه ی کیست بارتولن می پردازیم تا میزان اهمیت درمان زیر نظر متخصص را بیان کنیم.
غدد بارتولن چیست؟
غدد بارتولن دو غده ی کوچک به اندازه ی نخود در لبه های آلت تناسلی و زیر عضله ی بولبوکاورنوس هستند که وظیفه ی مرطوب نگه داشتن واژن را بر عهده دارند. به طور طبیعی این غدد قابل رویت و یا لمس نیستند.مایعی که از این غدد ترشح میشوند از طریق لوله های کوچکی به نام کانال های بارتولن که در قسمت واژن قرار گرفتند به واژن میریزد.گاهی به دلایل مختلف این لوله ها مسدود شده و باعث برگشت این مایع به غده ی بارتولن شده که میتوان آبسه ی غده ی بارتولن را به دنبال داشته باشد.
کیست غده ی بارتولن
همانطور که اشاره شد غده ی بارتولن دارای لوله هایی است که از طریق آن ها مایع را به داخل واژن میریزد تا رطوبت آلت تناسلی را تنظیم کند.گرفتگی در لوله های این غدد میتواند باعث آبسه ی غده ی بارتولن شود.آبسه ی غده ی بارتولن عموما یک طرفه بوده و به ندرت مواردی پیش می آید که این آبسه دو طرفه شود. گرفتگی لوله های غدد بارتولن می تواند باعث ایجاد کیست شود.کیست غده ی بارتولن به دو نوع عفونی و غیرعفونی تقسیم بندی میشود.در کیست های غیرعفونی بیشتر اوقات این تورم بدون درد است و اندازه ی آن کوچک می باشد و کیست به آرامی شکل میگیرد اما در نوع عفونی آن (که به آن آبسه ی غده ی بارتولن میگویند) شکل گیری توده بسیار سریع بوده و ظرف دو تا سه روز شکل میگیرد.علائم آبسه ی عفونی به صورت ورم بزرگ(اندازه ای بین 1 تا 10 سانت) به همراه درد و احساس ناراحتی است به نحوی که فعالیت های فیزیکی و یا راه رفتن برای بیمار سخت و دشوار میشود. خوشبختانه بیماران مبتلا اگر تحت نظر پزشکی ماهر درمان صورت بگیرد اکثرا طور کامل درمان میشوند.
آبسه ی غده ی بارتولن
در بخش بالا توضیح دادیم که گرفتگی کانال های غده ی بارتولن کیست ها را ایجاد میکند در صورتی که ترشحات داخل این کیست ها به صورت عفونی شوند و شرایط دردناکی را برای بیمار ایجاد کنند آبسه ی بارتولن ایجاد میشود.دلیل اصلی این نوع آبسه اغلب باکتری هایی هستند که از طریقه عفونت های منتقل شده از تماس جنسی و یا باکتری های روده به کیست رسیده و آن را به صورت عفونی در آورده اند.آبسه ی غده ی بارتولن در اکثر مواقع با عفونت های واژینال به طور همزمان اتفاق افتاده و در برخی موارد با توجه به شدت عفونت به درمان های خوراکی و یا دارویی جواب نمیدهند و باید تخلیه شوند.جدار آبسه ی غده ی بارتولن بسیار ضخیم بوده و اغلب اوقات در یک سمت واژن اتفاق می افتد.
علائم کیست و آبسه ی غده ی بارتولن
علائم کیست عفونی ( آبسه ی غده ی بارتولن)
تورم شدید در ناحیه ی واژن
درد بسیار زیاد
عدم توانایی برای راه رفتن و انجام فعالیت های فیزیکی
علائم وجودعفونت در بدن مانند تب و لرز
علائم کیست غیر عفونی:
لمس یک توده ی غیر دردناک در ناحیه ی واژن
قرمزی یا تورم بدون درد در ناحیه ی واژن
احساس ناراحتی اندک هنگام راه رفتن
احساس درد هنگام نزدیکی یا نشستن
چگونگی تشخیص کیست از آبسه ی غده ی بارتولن
در صورت بروز هر گونه تورم در ناحیه ی تناسلی باید به پزشک متخصص مراجعه نموند و تشخیص کیست از آبسه برای غده ی بارتولن باید تنها زیر نظر پزشک متخصص صورت بگیرد.در اکثر مواقع پزشک تشخیص را در مراحل اولیه داده و نیازی به انجام کار دیگری نیست اما گاهی لازم است تا از ترشحات برای تشخیص نوع باکتری نمونه برداری صورت بگیرد. این نمونه گیری از مواد دهانه ی رحم و یا مواد تخلیه شده از آبسه گرفته شده و با توجه به نوع باکتری درمان دارویی نیز شروع میشود.
درمان کیست و یا آبسه ی غده ی بارتولن
در اکثر موارد کیست های بارتولن نیاز به درمان خاصی ندارند به خصوص اگر دردناک و با عفونت زیاد نباشد اما در صورت عفونی شدن و پس از مراجعه به بهترین متخصص زنان و زایمان و شروع درمان میتوان از موارد گفته شده در زیر با صلاحدید پزشک استفاده کرد:
1.لگن آب ولرم و بتادین
2.جراحی (اغلب در مواردی که کیست بسیار بزرگ شده و به درمان های دارویی جواب نمیدهد)
روش های جراحی خود شامل موارد زیر میشود
مارسوپیالیزاسیون: ایجاد برش بر روی آبسه که تمام عفونت های موجود در آبسه را خارج کند و بعد از تخلیه محل را بخیه زده تا دوره ی درمان کامل شود
قراردادن کاتتر و بالن: در این روش دستگاه کاتتر داخل کیست قرار داده میشود و بالن در بیرون قرار میگیرد تا عفونت را به طور کامل تخلیه کند.
آسپراسیون توسط سوزن: در این روش جراح با کمک سرنگ محل آبسه را تخلیه میکند. این جراحی اصولا به همراه اسکلروتراپی الکل صورت میگیرد تا محل زخم مجددا عفونت نکند.
لیزر کربن دی اکسید:در این روش با لیزر روی محل آبسه برش ایجاد میکنند و عفونت را از آن خارج میکنند.پس از تخلیه بقایای کیست توسط لیزر از بین میرود.
3. استفاده از آنتی بیوتیک ها در صورت بروز آبسه ی غده ی بارتولن
4. استفاده از مسکن های ضد التهابی
5.استفاده از برگ درخت چای و روغن کرچک و کمپرسور آب گرم
باید توجه داشت که موارد 4 و 5 تنها میتوانند باعث کاهش درد به طور موقت شوند.
کیست و آبسه ی غده ی بارتولن در بارداری
این بیماری هیچ تاثیری در عدم توانایی فرد برای بارداری ندارد. در دوران بارداری با توجه به میزان عفونت پزشک میتواند روش درمانی را تشخیص دهد که با قرص های خوراکی و یا عمل جراحی کیست خالی شود.باید توجه داشت که کیست های عفونی باید هرچه سریع تر خالی شوند.
سخن آخر
به طور کلی باید توجه کرد که آبسه ی غده ی بارتولن یک بیماری قابل پیشگیری است که رعایت بهداشت فردی و همچنین بهداشت در رابطه ی جنسی میتواند از آن جلوگیری کند.همچنین بانوان گرامی باید در صورت مشاهده ی هرگونه توروم به پزشک متخصص زنان مراجعه کرده تا از بروز بیماری با شدت کمتر جلوگیری کنند.