باتوجه به آناتومی بدن خانمها و یکسری مسائل دیگر، مشکلات زیادی در بدن آنها بوجود میآید. اکثر خانمها با بیماریهای زنان دست و پنجه نرم میکنند که در صورت تشخیص دقیق و به موقع، این بیماریها درمان میشوند. از آنجا که رحم جزء دستگاه تولید مثل زنان است، به مشکلات رحمی زیادی از جمله عفونت، خونریزی غیرطبیعی و … دچار میشود. یکی از روشهای تشخیص و درمان این مشکلات، هیستروسکوپی است. پزشک با عمل هیستروسکوپی میتواند شرایط غیرطبیعی رحم را تشخیص و اقدامات لازم برای درمان را انجام دهد.
هیستروسکوپی چیست؟
هیستروسکوپی یک عمل جراحی است که برای تشخیص و درمان مشکلات رحم بکار میرود. این عمل با استفاده از یک هیستروسکوپ انجام میشود. هیستروسکوپ یه تلسکوپ باریک است که در انتهای آن نور و دوربین قرار دارد و تصاویر توسط آن به یک مانیتور فرستاده میشود تا جراح بتواند داخل رحم را به خوبی و با وضوح بالا مشاهده کند. از آنجا که این دستگاه از طریق دهانه رحم به داخل آن حرکت داده میشود، برشی در پوست بوجود نمیآید. هیستروسکوپی معمولا یک هفته پس از قاعدگی قابل انجام است. این زمان بهترین دید را به پزشک از داخل رحم میدهد.
مزایای هیستروسکوپی
از مزایای هیستروسکوپی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بستری کوتاهتر در بیمارستان
- نیاز به داروهای مسکن کمتر
- جلوگیری از جراحی باز شکم
- جلوگیری از برداشتن تخمدانها یا هیسترکتومی
کاربرد هیستروسکوپی چیست؟
یکی از رایجترین کاربردهای هیستروسکوپی، پیدا کردن علت خونریزی غیرطبیعی رحم است. خونریزی غیرطبیعی میتواند در دوره عادت ماهیانه اتفاق بیفتد. ممکن است به علت وجود پولیپها یا تومورهای فیبروئیدی در رحم ( فیبروم رحم) باشد. همچنین عدم توازن هورمونها در زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند و ضخامت آندومتر یکی دیگر از خونریزیهای غیرطبیعی رحم برای آنها به شمار میآید. برای تشخیص علت سقط مکرر زمانی که فرد بیش از دو سقط متوالی داشته باشد هم بکار میرود. به بیان دیگر یکی از انواع هیستروسکوپی، هیستروسکوپی تشخیصی است. برای اصلاح و درمان یک وضعیت غیرطبیعی که در طول هیستروسکوپی تشخیصی، تشخیص داده شده است، هیدروسکوپی جراحی استفاده میشود.
موارد کاربردی هیستروسکوپی
- رفع مشکلات ناباروری
- انجام بیوپسی از بافت
- برداشتن فیبروم و پولیپ رحم
- تعیین محل دستگاه داخل رحمی (IUD)
- برطرف کردن چسبندگیهای داخل رحم
چگونه برای عمل هیستروسکوپی آماده شویم؟
قبل از انجام عمل هر سوالی از پزشک خود دارید بپرسید و از او بخواهید تا روش کار را برایتان توضیح دهد. این کار در کمتر شدن استرس قبل از عمل تاثیر زیادی دارد.
- پس از معاینه فیزیکی، پزشک آزمایش خون و تست بارداری را تجویز میکند.
- باتوجه به نوع بیهوشی انتخابی، ممکن است از شما بخواهند قبل از عمل چیزی نخورید (تقریبا 6 تا 8 ساعت قبل از هیستروسکوپی).
- پزشک را در صورت داشتن حساسیت دارویی، لاتکس، ید، نوار چسب یا بیهوشی در جریان بگذارید.
- از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین جلوگیری کنید و البته به پزشک اطلاع دهید.
- زمان قاعدگی و تخمکگذاری را دقیق بدانید، زیرا عمل بعد از آنها انجام میشود.
- یک روز قبل از عمل، ناحیه تناسلی خود را اصلاح و تمیز کنید.
- قبل از عمل از کرم یا پمادهای واژینال استفاده نکنید.
چگونگی انجام عمل هیستروسکوپی
هیستروسکوپی را میتوان در مطب متخصص زنان و زایمان یا در بیمارستان انجام داد. زمانی غیر از دوره قاعدگی را برای انجام عمل در نظر بگیرید. پزشک باتوجه به علت و محدوده جراحی و همچنین صلاحدید خود از بیحسی موضعی، بیحسی نخاعی یا بیهوشی عمومی استفاده کند. قبل از عمل حتما تخلیه مثانه را انجام دهید.
در ابتدا پزشک ناحیه واژن را با محلول ضدعفونی پاکسازی میکند. سپس دهانه رحم را با اسپکولوم باز نگه میدارد تا به راحتی به رحم دسترسی داشته باشد. دستگاه هیستروسکوپ را به آرامی از طریق دهانه رحم، به داخل آن هدایت میکند. گاهی اوقات برای منبسط کردن رحم، گاز دی اکسید کربن یا مایعی مانند آب نمک را از طریق هیستروسکوپ وارد واژن میکنند تا پزشک بهتر بتواند پوشش داخلی رحم و منافذ لولههای فالوپ را ببیند. برای بیوپسی و خارج کردن بافتی از داخل رحم، ابزارهایی (مانند قیچی، الکترود و لیزر) را همراه با هیستروسکوپ وارد رحم میکنند.
عوارض هیستروسکوپی
باتوجه به اینکه هر عملی عوارضی دارد، قبل از انجام آن حتما در مورد نگرانیهای خود با پزشک متخصص صحبت کنید. براساس شرایط هر فرد عوارض و خطرات احتمالی عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی و کرامپ خفیف واژینال
- در موارد نادر پارگی رحم یا آسیب به دیواره رحم
- عوارض ناشی از مایع یا گاز مورد استفاده برای انبساط رحم (درد شانهها و بالای شکم)
در صورت داشتن درد و خونریزی بسیار شدید، تب بالای 38 درجه، ترشحات بدبوی واژن و مشاهده لخته خون در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
موارد جایگزین عمل هیستروسکوپی
این روشها در کنار عمل هیستروسکوپی انجام میشوند، اما اطلاعات زیادی ارائه نمیدهند و نمیتوان از آنها برای درمان مشکلات استفاده کرد.
سونوگرافی لگن: در این روش یک کاوشگر کوچک در مهبل قرار داده میشود و از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از داخل رحم استفاده میکند.
بیوپسی آندومتر: لوله باریکی از دهانه رحم وارد آن میشود و با مکش نمونه بافتی از پوشش داخل رحم برداشته میشود.
کاندیدای مناسب عمل هیستروسکوپی
اگرچه هیستروسکوپی مزایای زیادی دارد، اما ممکن است برای برخی از بیماران مناسب نباشد. هنگام مراجعه به پزشک، تمام شرایط شما بررسی و مناسب بودن یا نبودن این روش مشخص میشود. منع استفاده از هیستروسکوپی برای زنان باردار، خانمهای مبتلا به سرطان واژن و رحم، افرادی که انسداد و تنگی دهانه رحم دارند، است.
همچنین برخی از موارد ممکن است در هیستروسکوپی اختلال ایجاد کنند. از جمله:
- ترشحات واژن
- مثانه متورم
- دهانه رحم ملتهب
- بیماری التهابی لگنی
مراقبتهای بعد از هیستروسکوپی
در صورتی که پزشک از بیهوشی کامل یا آرامبخش استفاده کرده باشد، تنفس، فشار خون و نبض شما را زیر نظر میگیرد. بعد از رسیدن به شرایط ثابت، ترخیص میشوید. البته هیستروسکوپی اغلب بصورت سرپایی انجام میشود.
- از خوردن آسپرین و سایر داروهای رقیق کننده خون بپرهیزید.
- تا دو هفته پس از عمل از دوش واژینال و برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
- برای جلوگیری از عفونت، آنتیبیوتیک تجویز میشود. تمام داروهای تجویز شده را سر ساعت مصرف کنید.
- بهتر است 24 ساعت اول بعد از عمل کاملا استراحت کنید. در مواردی مانند درآوردن فیبرومهای رحمی به استراحت بیشتری نیاز است.
